Misschien heb je het al eens gezien: een fles met water en een gekleurde “pod” erop. Die fles heet Air Up. Veel kinderen drinken eruit en zeggen dat het water ineens naar cola, appel of sinaasappel smaakt — terwijl er alleen maar water in zit! Hoe kan dat?
Dat heeft alles te maken met… je neus! Ja, echt waar.
Je proeft ook met je neus
Je denkt misschien dat je alleen proeft met je tong. Maar dat is niet helemaal waar. Je tong herkent alleen de vijf basissmaken: zoet, zuur, zout, bitter en umami (hartig). De rest van wat je ‘smaak’ noemt, komt eigenlijk via je neus.
Als je bijvoorbeeld een appel eet, komen er geuren vrij die via je neus naar je hersenen gaan. Die geur werkt samen met de smaak op je tong, en zo denk je: “Hé, dit smaakt naar appel!”
Hoe werkt het?
Air Up maakt slim gebruik van die geur-truc. In de fles zit gewoon kraanwater. Maar bovenop de fles klik je een speciale geurpod. Als je drinkt, komt er lucht met geur uit die pod mee naar je neus.
Je hersenen denken dan dat je iets proeft, terwijl je eigenlijk alleen water drinkt en geur ruikt. Dat noemen we: retronasaal ruiken. Dat is een moeilijk woord voor: geur ruiken via je mond naar je neus, terwijl je slikt of ademt.
Waarom is dat handig?
Sommige mensen drinken liever frisdrank of sap met veel suiker. Maar dat is niet altijd goed voor je tanden of je lichaam. Met Air Up proef je iets lekkers, maar drink je alleen maar water. Zo drinken sommige mensen meer water en minder zoete drankjes.
Is het gezond?
Air Up zelf voegt geen suiker, calorieën of kleurstoffen toe aan het water. Dat is dus gezond. Maar… de geurpods zijn niet gratis. En soms denken mensen dat ze fruit binnenkrijgen, terwijl het alleen naar fruit ruikt. Je hebt dus nog steeds echt fruit nodig om gezond te blijven.
Wist je dat…
- Wetenschappers noemen Air Up een voorbeeld van sensorische illusie: je hersenen worden een beetje voor de gek gehouden.
- Je neus en je tong werken altijd samen als je eet of drinkt.
Vragen:
Schrijf op wat deze woorden betekenen:
- Pod:
- Umami:
- Illusie
1. Leg in je eigen woorden uit hoe Air Up werkt.
____________________________________________________________________________
2. Waarom gebruiken sommige mensen liever Air Up in plaats van limonade of frisdrank?
____________________________________________________________________________
3. Wat is het voordeel van Air Up
____________________________________________________________________________
4. Wat is het nadeel van Air up
____________________________________________________________________________
5. In de tekst staan de vijf smaken: zoet, zuur, zout, bitter en umami (hartig), met welk zintuig ervaar je deze smaken volgens de tekst?
____________________________________________________________________________
6. Waarom is de Air Up een sensorische illusie
____________________________________________________________________________
Tijd voor een onderzoekje: Retronasaliteit!
- Pak een banaan, kauwgom, of iets anders met een fruitig smaakje.
- Hou je neus dicht en kauw er 10 seconden op (met je neus nog dicht)
- Nu komt de truc. Pas als je je neus loslaat, krijg je de smaak echt te proeven?
- Dit is wat ze bedoelen met Retronasaal!